Khả năng tương tác là gì?
Về bản chất, khả năng tương tác của blockchain đề cập đến sự tương tác giữa hai hoặc nhiều blockchain. Hiểu đơn giản thì khả năng tương tác của blockchain là cơ chế giao tiếp giữa hai hoặc nhiều blockchain.
Về mặt kỹ thuật, khả năng tương tác của blockchain đề cập đến khả năng truy cập và chia sẻ thông tin giữa nhiều blockchain hoặc mạng blockchain khác nhau. Nhiều dự án blockchain có mục tiêu là triển khai khả năng tương tác để đơn giản hóa các quy trình và nâng cao tính minh bạch. Ngoài ra, việc thực hiện quy trình này sẽ tăng tốc độ giao tiếp của các blockchain.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá mọi thứ về khả năng tương tác của blockchain. Bắt đầu thôi!
Định nghĩa khả năng tương tác
Công nghệ blockchain mang lại nhiều kết quả hứa hẹn, nhưng vẫn còn thách thức cần vượt qua để công nghệ này được áp dụng rộng rãi, vì công nghệ này vẫn chưa đạt được mức độ phát triển cao nhất. Hơn nữa, nhiều giải pháp hiện có trong chuỗi cung ứng đang dùng blockchain cho các trường hợp sử dụng tương đối đơn giản. Tuy nhiên, có rất nhiều cơ hội chưa được khai thác trong và liên quan đến chuỗi cung ứng. Các ngành công nghiệp khác mà blockchain có thể phù hợp bao gồm tài chính, an toàn thực phẩm và bảo hiểm,...
Do đó, giao tiếp giữa các blockchain trở thành một yếu tố quan trọng cần cân nhắc để đảm bảo rằng các bên liên quan khác nhau trong chuỗi cung ứng ít phụ thuộc hơn vào các công nghệ cụ thể. Tóm lại, điều này nhấn mạnh sự cần thiết phải giải quyết thách thức về khả năng tương tác — một tính năng đảm bảo người dùng có thể tin rằng những gì họ thấy là nhất quán trên cả hệ thống riêng lẻ và đa hệ thống.
Nói đơn giản, khả năng tương tác liên quan đến (a) khả năng trao đổi và sử dụng thông tin của hệ thống máy tính và (b) khả năng chuyển tài sản giữa hai hoặc nhiều hệ thống trong khi vẫn duy trì tính nhất quán về trạng thái và tính duy nhất.
Trong hai đặc điểm này, đặc điểm thứ hai là điều khiến khái niệm “khả năng tương tác” trở nên phức tạp khi áp dụng vào blockchain. Lý tưởng nhất là khả năng tương tác của blockchain sẽ cho phép chia sẻ kiến thức mà không truyền bản sao dữ liệu hoặc ảnh hưởng đến tính công bằng của lệnh giao dịch và khả năng truy cập dữ liệu. Ngoài ra, các quy tắc chung nên được tiêu chuẩn hóa đến mức độ mà việc tuân thủ trở thành một vấn đề không đáng quan tâm.
Các loại khả năng tương tác
Khả năng tương tác giữa blockchain với blockchain có hai loại, mỗi loại có điểm khác biệt với những gì thường được xử lý bởi các hệ thống không phân tán truyền thống.
Hai loại khả năng tương tác blockchain là:
- Trao đổi tài sản kỹ thuật số: Đây là khả năng chuyển và trao đổi tài sản trên các blockchain khác nhau mà không cần dựa vào các bên trung gian đáng tin cậy như sàn giao dịch tập trung. Một ví dụ là làm cho Bitcoin có thể được sử dụng trong các ứng dụng phi tập trung (Dapp ) xây dựng trên nền tảng Ethereum. Trao đổi tài sản kỹ thuật số đề cập đến khả năng chuyển và trao đổi tài sản trên các blockchain khác nhau mà không cần dựa vào các bên trung gian đáng tin cậy như sàn giao dịch tập trung. Một ví dụ về điều này là làm cho Bitcoin có thể được sử dụng trong các ứng dụng phi tập trung Ethereum (Dapp).
- Trao đổi dữ liệu tùy ý: Điều này ám chỉ khả năng thực hiện các hành động trên một blockchain mà ảnh hưởng đến blockchain khác. Dữ liệu được theo dõi có thể không nhất thiết phải là tài sản có giá trị nhưng có thể là một sự kiện. Nó cũng cho phép tạo ra các phiên bản tổng hợp của tài sản trên một chuỗi có nguồn gốc từ một chuỗi khác, cho phép sử dụng tài sản đó trên một phần khác của máy trạng thái của không gian giao dịch.
Vì hầu hết các blockchain là các hệ thống thụ động không thể tạo ra chữ ký có thể xác minh được bởi các blockchain khác, nên việc trao đổi dữ liệu tùy ý là hình thức tương tác khó khăn hơn. Tuy nhiên, các trường hợp sử dụng dựa trên trao đổi dữ liệu tùy ý có thể nâng cao hơn so với những gì trao đổi tài sản kỹ thuật số có thể thực hiện được.
Khả năng tương tác blockchain không phải là một bộ quy tắc cố định. Nó bao gồm một loạt các kỹ thuật cho phép các blockchain khác nhau giao tiếp, chuyển tài sản kỹ thuật số và dữ liệu, đồng thời thúc đẩy sự hợp tác tốt hơn. Cầu nối chuỗi chéo phi tập trung hỗ trợ chuyển dữ liệu và tài sản giữa các blockchain khác nhau như Ethereum, Bitcoin, EOS, Binance Smart Chain, Litecoin và các chuỗi khác.
Hiện tại, các trường hợp sử dụng chính của khả năng tương tác là 1) truyền tính thanh khoản của một loại tiền điện tử cụ thể từ blockchain này sang blockchain khác; 2) cho phép người dùng giao dịch một tài sản trên chuỗi này với một tài sản khác trên chuỗi khác; và 3) cho phép người dùng vay tài sản trên một chuỗi bằng cách sử dụng token hoặc NFT làm tài sản thế chấp trên chuỗi khác.
Mỗi kỹ thuật cầu nối đều liên quan đến sự đánh đổi về thiết kế, xét về tiện ích, tốc độ, bảo mật và giả định về sự tin cậy. Vì mỗi blockchain hoạt động theo các quy tắc khác nhau, các cầu nối đóng vai trò khu vực trung lập, nơi người dùng có thể chuyển đổi giữa các hệ thống khác nhau. Điều này cải thiện đáng kể trải nghiệm người dùng. Tuy nhiên, những sự đánh đổi này có thể không dễ hiểu đối với người dùng cuối. Hơn nữa, rủi ro liên quan đến từng kỹ thuật cầu nối có thể tích lũy bất cứ khi nào tài sản đi qua nhiều cầu nối trước khi đến người dùng cuối.
Ứng dụng và lợi ích quan trọng của khả năng tương tác blockchain
Các dịch vụ Web3 có thể tùy chỉnh: Khả năng các giao thức và ứng dụng blockchain có thể kết hợp và hòa trộn các “mảnh Lego” khác nhau là chìa khóa để tạo ra các công cụ và nền tảng Web3 hoàn toàn mới, điều không thể thực hiện được với các ngành và mô hình kinh doanh cũ của kỷ nguyên Web3. Nhiều chuyên gia cho rằng các hợp đồng thông minh có khả năng tương tác sẽ thúc đẩy các ngành như chăm sóc sức khỏe, luật hoặc bất động sản, bằng cách cho phép thông tin kinh doanh quan trọng được gửi qua lại giữa mạng riêng và mạng công khai theo cách có thể tùy chỉnh và kiểm soát. Khả năng tương tác của blockchain cuối cùng có thể cho phép các giao dịch đa token và hệ thống ví đa token, mang lại trải nghiệm tốt hơn cho người dùng tiền điện tử.
Một hệ sinh thái phi tập trung hơn: Dù nhiều dự án vẫn ưu tiên đạt được sự phi tập trung thuần túy trong các mạng blockchain riêng lẻ, việc thiết lập khả năng tương tác mạng trên nhiều blockchain khác nhau cho thấy rõ hơn triển vọng về tính phí tập trung của công nghệ blockchain. Thay vì dựa vào một blockchain duy nhất như Ethereum để xử lý các giao dịch cho nhiều ứng dụng phi tập trung, nhiều blockchain dành riêng cho ứng dụng có thể được tạo ra và giao tiếp thông qua một trung tâm phi tập trung.
Tăng cường hợp tác giữa các ngành: Dù công nghệ blockchain có nhiều trường hợp sử dụng dành riêng cho từng ngành, nhưng lợi ích cốt lõi của nó xoay quanh tính minh bạch và khả năng xác minh dữ liệu, thực thi hợp đồng thông minh và cơ chế đồng thuận phi tập trung. Khi blockchain được sử dụng bởi các tổ chức và ngành khác nhau có thể tương tác, các thị trường và ứng dụng kinh doanh độc lập từng được coi là riêng biệt có thể trao đổi dữ liệu và giá trị dễ dàng hơn. Điều này nghĩa là các tổ chức và cộng đồng thường không tương tác có thể chia sẻ thông tin, tận dụng thế mạnh của nhau và thúc đẩy đổi mới một cách thuận lợi hơn.
Sau đây là các ứng dụng và lợi ích quan trọng khác của khả năng tương tác blockchain trong giao dịch.
Gia tăng sự thành công của công nghệ blockchain
Công nghệ blockchain hoạt động dựa trên nguyên tắc chia sẻ và tích hợp. Khả năng tương tác giúp việc chia sẻ và tích hợp dữ liệu trở nên dễ dàng hơn, nhờ đó củng cố sức mạnh của công nghệ blockchain. Điều này lại khuyến khích hơn nữa các giao dịch blockchain.
Nâng cao tương lai của các dự án mới nổi
Khả năng tương tác của blockchain có thể góp phần làm gia tăng tỷ lệ chấp nhận và thành công của cả các dự án hiện tại và mới nổi trong các lĩnh vực khác nhau. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các dự án trong đó chuỗi giá trị có vai trò thiết yếu, như chăm sóc sức khỏe, tài chính, thương mại, hàng không,...
Hỗ trợ cho các giao dịch xuyên chuỗi
Khả năng tương tác đơn giản hóa quá trình giao dịch xuyên chuỗi bằng cách cho phép các blockchain trao đổi dữ liệu với nhau.
Cải thiện giao dịch đa token
Khả năng tương tác của blockchain cũng nâng cao hiệu quả của hoạt động giao dịch đa token.
Đảm bảo quyền riêng tư và bảo mật
Khả năng tương tác của blockchain là một quy trình an toàn và bảo mật, với rất ít nguy cơ xảy ra các hoạt động gian lận.
Dù có tầm quan trọng đáng kể, khả năng tương tác có một số nhược điểm nhất định cần được khắc phục để khiến blockchain trở nên hấp dẫn hơn đối với người dùng.
Nhược điểm của khả năng tương tác blockchain
Dù có nhiều lợi thế nhưng khả năng tương tác của blockchain vẫn gặp phải nhiều thách thức:
Quy trình blockchain không thể đảo ngược
Một blockchain được đăng ký trên mạng không thể đảo ngược về vị trí ban đầu của nó. Vì vậy, điều cần thiết là phải xác thực dữ liệu trước khi gửi nút bắt đầu.
Không tương thích giữa các mạng khác nhau
Hiện tại, khả năng tương tác blockchain chỉ hoạt động giữa các blockchain khác nhau trong cùng một mạng. Ví dụ: Ethereum và Ripple không thể trao đổi dữ liệu với nhau. Hạn chế này cần được xem xét ngay lập tức để đảm bảo một tương lai đầy hứa hẹn cho khả năng tương tác blockchain toàn cầu.
Chức năng bị hạn chế
Quá trình tương tác blockchain vốn đã bị hạn chế. Dù tính năng này đảm bảo an toàn dữ liệu trong quá trình truyền nhưng đôi khi có thể dẫn đến sự phức tạp và khó khăn cho người dùng.
Nguyên tắc hoạt động của khả năng tương tác blockchain
Hầu hết các blockchain Layer 1 hiện tại đều thiếu các tính năng tích hợp hỗ trợ khả năng tương tác chuỗi chéo. Tuy nhiên, các công cụ khác nhau hiện có ngày nay đang dần nâng cao mức độ tương tác giữa các mạng blockchain:
Sidechain, một loại nền tảng layer 2, là các mạng blockchain riêng biệt tương thích với một chuỗi chính duy nhất. Mỗi sidechain có cơ chế đồng thuận, thông số bảo mật và token riêng. Các sidechain này có các trường hợp sử dụng cụ thể được phân tán để nâng cao hiệu suất xử lý và quyền tự chủ của toàn hệ sinh thái. Các dự án tiền điện tử đáng chú ý như Polkadot và Cosmos là các giải pháp cơ sở hạ tầng chuỗi chéo toàn diện được thiết kế để thiết lập một “mạng lưới các mạng” có thể tương tác.
Oracles: Trong bối cảnh công nghệ blockchain, các oracle thu hẹp khoảng cách thông tin giữa môi trường trên chuỗi và ngoài chuỗi. Các dịch vụ oracle phi tập trung như Chainlink và API3 có vai trò quan trọng trong việc cung cấp dữ liệu ngoài chuỗi cho các hợp đồng thông minh hỗ trợ blockchain, đồng thời góp phần vào khả năng tương tác của blockchain bằng cách đảm bảo rằng các hệ sinh thái khác nhau đang đề cập đến một nguồn sự thật chung.
Cầu nối và hoán đổi: Cầu nối xuyên chuỗi cho phép khóa một tài sản kỹ thuật số thuộc sở hữu của một bên trên một chuỗi, trong khi một tài sản giống hệt được “đúc” trên một chuỗi khác và gửi đến địa chỉ thuộc sở hữu của chủ sở hữu ban đầu. Ngược lại, hoán đổi nguyên tử cho phép người dùng trao đổi token từ các mạng blockchain khác nhau theo cách phi tập trung. Cả hai quy trình đều được kích hoạt tự động thông qua hợp đồng thông minh và đóng vai trò trung tâm trong việc hỗ trợ chuyển giá trị xuyên chuỗi một cách liền mạch.
Khả năng tương tác và tương lai blockchain
Trong bối cảnh công nghệ blockchain, khả năng tương tác giải quyết các thách thức về tương tác tài sản và dữ liệu trên nhiều chuỗi. Dù việc trao đổi dữ liệu và giá trị kỹ thuật số giữa hai bên đã trở nên đơn giản trong cùng một nền tảng blockchain (ví dụ: Bitcoin, Litecoin hoặc Ethereum), nhưng điều này không áp dụng cho các tình huống trong đó các bên khác nhau sử dụng các nền tảng blockchain riêng biệt. Do các doanh nghiệp trên toàn thế giới đang sử dụng công nghệ blockchain trong phạm vi mạng blockchain ngày càng đa dạng, quá trình chuyển giao kỹ thuật số đã trở nên phức tạp hơn. Khả năng tương tác được kỳ vọng sẽ giảm bớt những thách thức này, làm cho các giao dịch xuyên chuỗi trở nên đơn giản hơn đối với các bên liên quan.
Vậy những dự án nào mang lại hy vọng tốt nhất cho một tương lai đa chuỗi, có thể tương tác? Trong số đó, Polkadot nổi lên như một trong những dự án được mong đợi nhất trong không gian blockchain. Được thành lập bởi Gavin Wood, người đồng sáng lập Ethereum cùng với Vitalik Buterin, Polkadot cố gắng giải quyết những hạn chế chính hiện đang ảnh hưởng đến dự án trước đó. Đầu tiên, nó sử dụng chuỗi chính cho hệ thống, được gọi là “relay chain” kết nối và hỗ trợ các blockchain phụ trợ, dành riêng cho ứng dụng hoặc Parachain , cho phép giao tiếp giữa các chuỗi và giao dịch xuyên chuỗi. Các parachain tạo ra các khối cho trình xác thực giao dịch trên chuỗi chuyển tiếp, sau đó các khối này được thêm vào chuỗi cuối cùng, do đó đảm bảo tính bảo mật. Hơn nữa, các parachain khác nhau có thể thực hiện các giao dịch đồng thời mà không bị can thiệp, nâng cao khả năng mở rộng của Polkadot. Dù chi tiết cụ thể của parachain vẫn chưa được tiết lộ nhưng cấu hình cho hệ sinh thái sẽ sớm được xác định.
Trong khi đó, dự án Avalanche nhằm thiết lập một hệ thống có thể tương tác, kết nối tất cả các blockchain. Theo John Wu, chủ tịch của Ava Labs, đơn vị đứng sau blockchain Avalanche, dự án không coi mình là một giải pháp thay thế cạnh tranh cho Ethereum. Thay vào đó, dự án tự định vị mình là một tùy chọn tương thích, cho phép người dùng chuyển tài sản giữa hai nền tảng một cách liền mạch. Ngoài ra, người dùng có thể tiến hành thử nghiệm beta trên Avalanche với chi phí tiết kiệm trước khi mở rộng quy mô thông qua Ethereum. Trong ấn phẩm tin tức tài sản kỹ thuật số trực tuyến Blockworks gần đây, Wu đã khẳng định: “Rất nhiều nền tảng hợp đồng thông minh thế hệ tiếp theo nên bắt đầu xem những vấn đề này. Chúng ta nên nỗ lực tạo ra khả năng tương tác, tạo ra hiệu quả và cho phép chúng ta lựa chọn một số nhà phát triển từ những nơi khác và phát triển thị trường đó."
Nhiều dự án blockchain khác cũng ưu tiên đạt được khả năng tương tác và đáng được chú ý. Ví dụ, Cosmos khẳng định thành công của mình trong lĩnh vực này, với các chuỗi hoạt động trong hệ sinh thái của nó, bao gồm Terra và Binance Smart Chain (BSC). Polygon cố gắng thiết lập kết nối giữa tất cả các chuỗi tương thích với Ethereum, trong khi Solana sử dụng giao thức tương tác Wormhole để hỗ trợ tương tác giữa các hệ sinh thái Solana, Terra, Ethereum và Binance Smart Chain.
Chỉ cần tạo tài khoản và bắt đầu khám phá Bitget-Verse đầy ấn tượng ngay hôm nay!
Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Tất cả các sản phẩm và dự án được đề cập trong bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và không cấu thành sự xác thực. Bài viết này chỉ dành cho mục đích cung cấp thông tin và không phải là lời khuyên đầu tư. Bạn cần tham khảo các chuyên gia trước khi đưa ra bất kỳ quyết định tài chính nào.
